"Hatırlamaz mı insan, bir zamanlar hatırlanmaya değer bir şey bile değildi." diye başlar İnsan Suresi. Belki de en çok unuttuğumuz şey portakalda vitamin olduğumuz zamanlar. Kibrin, öfkenin, hırsın ve her şeyi çok ciddiye almanın panzehiridir bunu bir iğne deliğinden de olsa hatırlayabilmek. Bünyedeki zehir azaldıkça sarhoşluğu gider, "ayıklaşır" insan. İçgörüsü keskinleşir. Adına kara safra, melankoli, varoluş sancısı denilen ruhsal boyutlar bu ayık olma halinin sonucudur. Yani hatırlamanın ağır bir bedeli vardır. Dahası, ömür boyu sürmesi beklenir.
Doğumla birlikte ağır aksak, kekremsi, dramatik bir yaşam yolculuğu başlar böylelerinin. İçine doğdukları çağın ortasında yapayalnız hissederler çoğu zaman. Portakala geri dönmenin mümkün olmadığını gördüklerinde –eğer hayatta kalmayı başarırlarsa– çareyi üzerlerine biçilen rolü kabullenip öylesine bir yaşam sürmekte bulurlar. Georg Büchner insanın özüne ait bu durumu Lenz'de olağanüstü betimler: "İğrenç bir boşluk vardı içinde, artık hiçbir kaygı duymuyordu, hiçbir arzu, varoluşu zorunlu bir yüktü ona -Öylesine yaşayıp gitti." Yine bir portakal metaforuyla, Burgess'in "otomatik portakal"ına dönüşürler. Yani en yüksek derecede üzerinde gariplikler barındıran kişi.
Kuvvetli Bir Alkış hakkında herkes bir şeyler yazıp söyledi. Üzerinden biraz zaman geçtiği için artık daha net söyleyebilirim ki, Berkun Oya'nın -evet Bir Başkadır dahil- en derinlikli hikâyesi. Dizideki aile içi çatışma öğelerinden çok Metin'in sonsuz matemiyle ilgilendim ben. Ana rahminde tanıştığı Kudret, dünyayı daha iyi bir yer haline getirme iddiasıyla hayat mücadelesini yüceltmeye hazırlanan bir kişi. Oysa dünya bu "iddialı" insanların içgörüden yoksun enerjileriyle küflenerek çürür. Kudret'in dünyaya geldikten sonra büründüğü kişilikte görülür bu. Ben daima Tanpınar'ın yenik ve iddiasız insanlarına güvenirim. Dünyayı iyileştirmeye kimsenin gücü yetmeyecek çünkü. Fakat içinde yaşanılır kılabilecek anları bize bahşeden insanlık, Metin gibi iddiasız kimselerin içgörüsünden yükselen sanatla bizi iyileştirmeye devam edecek.
#kuvvetlibiralkış #berkunoya #portakal #sinegastroportakal
