مهم‌ترین مناسبت بیست و هشتم اردیبهشت برای ایرانیان آن است که زادروز عمر خیام ریاضیدان و شاعر و دولتمرد نامدار ایرانی در این روز (به سال ۴۲۷) قرار می‌گیرد. در همین روز رهبر نامدار و هراس‌انگیز قرمطی‌ها ابوطاهر سلیمان نیز به سال ۳۲۳ خورشیدی در گذشت. از نظر سیاسی و نظامی این روز بیشتر به خاطر پیوندش با رخدادهای جنگ‌های صلیبی اهمیت دارد. در ۶۷۰ مسلمانان شهر عکا را از صلیبی‌ها باز پس گرفتند و با بیرون راندن شوالیه‌های مهمان‌نواز از این شهر واپسین بقایای صلیبی‌ها در آسورستان را از میان بردند.
در تاریخ معاصرمان این روز با نخستین هجوم ارتش سرخ شوروی به بخش‌های شمالی ایران مصادف است. سه شنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۲۹۹ گازانوف با ۱۲ کشتی بندر غازیان را بمباران کرد و بندر انزلی را گرفت. در نتیجه، قوای انگلیسی مقیم آنجا که زیر فرمان ژنرال دنسترویل قرار داشتند از آنجا عقب نشستند. میرزا کوچک‌خان جنگلی هم در این میدان حضور داشت. از رخدادهای دیگر این روز می‌توان به تأسیس شرکت شیلات جنوب (۱۳۴۲) هم اشاره کرد.
در سطح جهانی این روز با چند رخداد سیاسی مهم مصادف بوده است. در ۱۱۸۳ سنای فرانسه ناپلئون را به مقام امپراتوری رساند، و در ۱۲۹۸ آتاتورک در ساحل سامسون آناتولی نیرو پیاده کرد و جنگ‌های استقلال ترکیه آغاز شد.
در ۱۳۲۳ کمونیست‌های روسی تاتارهای منطقه‌ی کریمه را از سرزمینشان به مناطق دیگر شوروی به ویژه استان‌های ایرانی‌نشین سغد و خوارزم (ازبکستان و ترکمنستان امروزین) کوچاندند. دویست و چهل هزار نفر در این جریان تبعید شدند که بنا به برخی از برآوردها حدود نیمی از آن‌ها در راه کشته شدند.
حدود بیست سال بعد هم (در ۱۳۵۳) هند نخستین سلاح اتمی خود را آزمایش کرد و به جرگه‌ی پنج قدرت اتمی دیگرِ آن روز پیوست. اسم این آزمایش، عملیات بودای خندان بود!
بیست و هشتم اردیبهشت در این میان با چندین رخداد فرهنگی و اجتماعی هم قرین بوده است. در ۹۷۲ کریستوفر مارلو نویسنده‌ی انگلیسی به جرم بددینی و کفرگویی بازداشت شد، در ۱۲۲۷ اولین مجلس ملی مردم آلمانی‌‌زبان در فرانکفورت تأسیس شد، در ۱۲۳۱ رودآیلند نخستین بخش از جهان انگلیسی‌زبان شد که قانونی در منع برده‌داری وضع کرد، در ۱۲۹۰ اولین پارک طبیعی جهان به اسم پارک کانادا تأسیس شد و در ۱۲۹۱ اولین فیلم هندی به اسم «شری پوندالیک» ساخته‌ی داداصاحب تورن در بمبئی به نمایش در آمد، در ۱۳۲۷ یوان واحد پول چین قرار گرفت، در ۱۳۸۳ اولین ازدواج رسمی دو همجنس در آمریکا در ماساچوست انجام گرفت و در ۱۳۸۴ تلسکوپ هابل نشان داد که پلوتو دو ماه (نیکس و هیدرا ) دارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
درود یاران
به کانال «دان» خوش آمدید، «دان» رسانه‌ایست برای پراکندن دانایی، و فیلم‌هایی کوتاه در زمینه‌های علوم انسانی و دانشهای تجربی را برای همه‌ی پارسی‌زبانان فراهم می‌‌آورد، و با داشتن زیرنویس انگلیسی برای گستره‌ی عامتری از مخاطبان نیز سودمند است. برای خبرگیری و دسترسی به آثار بعدی «دان»، هموند این رسانه شوید و با ما همراه باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پژوهش و نگارش: دکتر شروین وکیلی
ویرایش و پردازش: بهنوش عافیت‌طلب
خوانش و تدوین: فرهاد آقابابایی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#دان
#Done
#Sherwin_Vakili
#شروین_وکیلی
#رام
#Ram
