F-35 projesinde Türkiye kilit rol oynuyor! F-35 raporunda Türkiye detayı!
ABD "Mart 2020 itibarıyla Türkiye’den parça almayacağız" dese de Türk firmalar F-35 için parça üretimine devam ediyor. Savunma politikaları uzmanı Arda Mevlütoğlu koronavirüsün F-35 projesine etkilerini anlattı, Türkiye'nin rolüne dikkat çekti.
Sadece Türkiye’ye verilip verilmeyeceği değil, üretim süreci ve bu sırada yaşanan sorunlar, krizler ve kimi çıkmazlarla da sürekli gündemde olan F-35 savaş uçağı projesinde yeni bir dönem başlayabilir.
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir’in geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama, projede Türkiye’nin rolünün bir şekilde devam ettiğinin de kamuoyuna ilanı oldu.
Demir’in konuyla ilgili bir soruya "Firmalarımız üretime ve teslimatlara devam ediyor. Bu süreçten edinilen derslerle beraber kararın tekrar düşünüleceğini görüyoruz. Mart 2020'de duracağı söylendi ama durmadı. Devam ediyor. Biz programa sadığız. Projeye katkımız herkes tarafından görülüyor. Biz hiç durdurma olmayacakmış gibi üretime devam ediyoruz. Devam etmeye de devam edecekler" yanıtını vermesi gözleri bir kez daha F-35 projesine çevirdi.
ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi'nin (GAO) hazırladığı F-35 tedarik raporunda, Türkiye'yi F-35 programından çıkarma girişiminin programın aksayan üretim ve tedarik sürecini daha da sekteye uğratabileceğine dikkat çekildi.
ABD Kongresi için denetim, değerlendirme ve soruşturma hizmetleri sunan GAO'nun F-35 raporunda, uçağın test ve parça üretiminin Kovid-19 nedeniyle önemli ölçüde sekteye uğradığı belirtildi. Raporda, 2019'da planlanan testlerin büyük bir kısmının yapıldığını ancak Kovid-19 salgını dolayısıyla programın bir kısmında 9 aylık gecikme söz konusu olduğu kaydedildi.
Yaşanan gecikme ile uçağın tam kapasite üretiminin gelecek marta sarkabileceği ifade edilen raporda şu ifadelere yer verildi:
"F-35 programı, üretim oranını artırıp, uçaklar için düşük maliyet müzakereleri yaparken, üretim süreçleri GAO tarafından belirlenen başat üretim uygulamaları standartlarını karşılamıyor. Özellikle de yüklenicinin gövde üretim sürecinde tedarik ettiği 10 bin gövdeden sadece 3 bini ürün kalitesi için belirlenen tasarım standartlarına uyuyor. Aynı zamanda, piste indirilmiş 500'den fazla uçak hala programın güvenilirlik ve idame edilebilirlik hedeflerine erişmiş değil. Yüklenici, bu sorunları çözmek ve etkinliği artırmak için üretim süreçlerini değiştirse de daha yapılacak çok iş var. Program ofisi bu başat üretim uygulamalarına yönelik riskeleri değerlendirmediği sürece (ABD) kuvvet komutanlıkları ve uluslararası ortaklar satışta belirlenen kalitede uçaklar teslim alamayabilir."
TÜRKİYE'NİN ÇIKARILMASI RİSKLERİ DAHA DA ARTTIRACAK
Raporda Türkiye'nin programdan çıkarılmasının söz konusu riskleri daha da artıracağına yönelik değerlendirme dikkat çekti.
GAO raporunda, "Türkiye'nin Temmuz 2019'da Rus savunma ekipmanı almasından kaynaklı kaygılar nedeniyle programdan çıkarılması üretim risklerini daha da artıracak. Program Tür
