Për të bërë një ritual të caktuar njerëzit shkojnë në një vend të caktuar, xhami apo kishë, por një tjetër vend ku ndodhte një ritual para 1 shekulli në Shkodër, ishte edhe atelieri fotografik i Marubëve, i cili shndërrohej në varësi të kontekstit. 25 negativë, nga 500 mijë të tillë, të ruajtur në Muzeun Kombëtar të Fotografisë ?Marubi? prezantohen për herë të parë në Trienale-n e Milanos në ekspozitën ?Rituali fotografik?. Kuratori i ekspozitës, Zef Paci, rrëfen për kamerën e ?Report TV? rëndësinë e kësaj ekspozite, që ka në qendër jetën e shqiptarëve, erosin, vdekjen, çmendurinë apo edhe raportin me pushtetin para 100 vitesh.
Kjo ekspozitë lindi si fryt i shkëmbimeve, që kishte Muzeu Kombëtar i Fotografisë ?Marubi? me Muzeun e Fotografisë Bashkëkohore në Milano, që bënte pjesë tek Trienale e Milanos. Në bashkëpunim me Ministrinë e Kulturës zgjodhëm disa alternativa, për të çuar disa foto të koleksionit të ?Marubit? në Milano.
Kjo ekspozitë vjen si nga një kohë e gjatë përgatitore, por edhe nga kontakti i vazhdueshëm me arkivën. Janë rreth 170, por printime fotosh janë 118 të ekspozuara në një nga fasadat e Trienale-s, janë 25 negative origjinale dhe pjesa tjetër një projeksion i vendosur tek struktura, që shfaq imazhe.
Zef Paci, Studiues dhe Kurator i ekspozitës
