نرگس آبیار، فیلمساز ایرانی که فیلم او به نام «نفس» برای نامزدی جایزه بهترین فیلم خارجی امسال به آکادمی اسکار آمریکا معرفی شده است، دونالد ترامپ را به چالش دیدن فیلمش فرا خواند.
خانم آبیار که نخستین فیلمساز زن ایرانی است که فیلمش به اسکار معرفی شده، از رئیس جمهوری آمریکا خواسته است تا با دیدن این فیلم و تجربه مردم عادی ایران از انقلاب و جنگ نگاه خود به این کشور را تغییر دهد.
رئیس جمهوری آمریکا اخیرا ایرانیان را به دلیل شرکت داشتن در مناقشات خاور میانه، یک «ملت تروریست» خوانده و پایبندی ایران به برجام را رد کرده بود.
فیلم نرگس آبیار به زبان فارسی است و داستان دختری به نام بهار را در میان خانواده‌اش در اوایل انقلاب و آغاز جنگ ایران و عراق تعریف می‌کند. بزرگ‌ترین ترس او از دست دادن پدری است که به بیماری تنفسی حاد دچار است در حالی که سرپرست او و سه خواهر و برادر دیگرش است. بهار بیشتر وقت خود را به این می‌گذراند که ببیند آیا پدرش هنوز نفس می‌کشد یا نه. او در ضمن مادربزرگ مؤمنی هم دارد که می‌خواهد او را به کلاس قرآن بفرستد.
این فیلم به ویژه از زمانی که نام آن در میان عنوان‌های معرفی شده به اسکار اعلام شد خشم شماری از شخصیت‌های جناح محافظه‌کار و تندرو در ایران را برانگیخت زیرا از نگاه آنها داستان فیلم ضد «ارزش‌های اسلامی» و «دفاع مقدس» است.
نرگس آبیار در گفتگویی با رویترز می‌گوید: «سه هزار کودک در طول جنگ ایران با عراق کسته شده‌اند. چرا من نباید این چیزها را نشان بدهم؟ این فیلم منادی صلح است.»
او همچنین بر این باور است که فیلمش به جامعه آمریکا کمک می‌کند تا بفهمد ایرانی‌ها آن طور که بعضی سیاستمداران ادعا می‌کنند، «تروریست» نیستند. خانم آبیار می‌گوید: «ترامپ با زبان تهدید با ایران حرف می‌زند [...] اما اگر فیلم نفس را ببیند چه می‌گوید؟ آیا همچنان ایران را تهدید می‌کند؟»
«کاش من یک پسر بودم»
پیام ضد جنگ این فیلم با مفهوم زن بودن در ایران در آمیخته است. خانم آبیار می‌گوید: «من بهار را انتخاب کردم چون [...] می‌خواستم دنیا با همه محدودیت‌های یک دختر ایرانی آشنا شود [...] بهار از یک سنی به بعد دیگر حتی حق نداشت با پسر خاله خودش بازی کند [...] در جایی می‌گوید: “کاش من یک پسر بودم.” شاید خارجی‌ها فکر کنند این تأثیر دولت یا مذهب است، اما این طور نیست، این یک فرهنگ است [...] حتی بسیاری از زنان در ایران فکر می‌کنند که مردان شایسته‌تر از زنان هستند و زنان باید حقوق کمتری از مردان داشته باشند.»
پش از نرگس آبیار، اصغر فرهادی از ایران جایزه بهترین اسکار فیلم خارجی زبان را در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ به دست آورده است و این بار او علاوه بر تلاش برای کسب جایگاه کارگردان هموطن خود به عنوان یک فیلمساز زن قصد دارد با سکسیسم رایج در سینما و در مقیاسی بزرگ‌تر در کل جامعه نیز مقابله کند.
او به خبرنگار رویترز می‌گوید: «در ایران هم مانند بسیاری کشورهای دیگر زنان تحقیر شده و به چشم شهروند درجه دو به آنها نگاه می‌کنند [...] به عنوان یک زن اگر شما بخواهید فکر جدیدی ارائه کنید و موفق باشید باید مبارزه کنید.»
در میان کشورهای خاور میانه زنان ایران از میانگین تحصیلات بالایی برخوردار هستند و اجازه فعالیت در بسیاری مشاغل را دارند. اما بر طبق قوانین اسلامی در برخی موارد از جمله ارث، طلاق و حضانت فرزند از حقوق کمتری نسبت به مردان برخوردارند. همچنین مقررات سختگیرانه‌تری در زمینه پوشش و سفر برای آنها نسبت به مردان وجود دارد. خانم آبیار می‌گوید با انتخاب فرد «عمل‌گرا»یی همچون روحانی که زنان بسیاری به او رای دادند، انتظار بیشتری برای آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی دارد. وی می‌گوید: «وضعیت زنان در ایران کمی بهتر شده است. اما در بعضی زمینه‌ها انتظار بهبود بیشتری می‌رود.»
فشار سانسور برای فیلم آخر این کارگردان کمتر از حد انتظار خودش بوده است. با این حال او از رویکرد دولت در دفاع از فیلمش راضی نیست و در این زمینه می‌افزاید: «نمی‌توانم بگویم وقتی تندروها از فیلم من انتقاد کردند، دولت از من دفاع کرد.»
