Τα τελευταία χρόνια το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας έχει σημαντικά. Από το 20% πριν από περίπου 30 χρόνια, έφτασε στο 49% το 2017. Σχεδόν το 29% των Καταλανών που δεν είναι πολιτικοποιημένοι, είτε καταλανιστές είτε φεντεραλιστές, πλέον επιθυμούν να διαχωριστούν από την Ισπανία. Τι τους έκανε να αλλάξουν γνώμη;
Ο πρώην πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Καταλονίας Χοάν Ριγκόλ, αντιπρόεδρος της ισπανικής Γερουσίας, είναι μέλος της υπό διάλυση «Δημοκρατικής Ένωσης», ενός καταλανικού κόμματος οι θέσεις του οποίου απέχουν πολύ από αυτές των υπέρμαχων της ανεξαρτησίας.
Σήμερα όμως δηλώνει πως θα ψήφιζε «ναι» για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Για ποιο λόγο;
«Από το 2010 είδα πως το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε μειώσει την ισχύ των αποφάσεων που είχαν ληφθεί με την ψήφο του λαού. Κατάλαβα πως το ισπανικό κράτος επιχειρούσε να διαλύσει τις ψευδαισθήσεις των πολιτών ότι μπορούσαν να αποφασίζουν για το μέλλον τους.»
Η ρήξη του 2010 μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης
Το 2010 ήταν μια χρονιά ορόσημο για τις σχέσεις μεταξύ ισπανικής κυβέρνησης και Καταλανών. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας ανέτρεψε ορισμένα κομμάτια του νέου Καθεστώτος Αυτονομίας του 2006, όπως είχαν εγκριθεί από το καταλανικό κοινοβούλιο και την ισπανική κυβέρνηση.
Έκτοτε, το στρατόπεδο της ανεξαρτησίας έχει αποκτήσει σοβαρά επιχειρήματα και απρόσμενους υποστηρικτές, όπως η Μαρία Άνχελς Μπάιλο, κάτοικος Βαρκελώνης, η οποία εξηγεί: «Δεν ήμουν υπέρ της ανεξαρτησίας, πότε δεν ήμουν αυτής της άποψης, αλλά εξαιτίας του γεγονότος ότι έκαναν περικοπές στο λεγόμενο “Estatut”, αυτό ήταν το γεγονός που με έκανε να αντιδράσω. Ήταν το καθεστώς που είχαμε εγκρίνει στο κοινοβούλιο και που ο Θαπατέρο είχε πει πως θα σεβόταν, αλλά αποδείχθηκε το αντίθετο. Ο Αλφόνσο Γκέρα, από το Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε δηλώσει το «σκουπίσαμε» και κατάφερε να το καταρρίψει στο Κογκρέσο. Εκείνη την εποχή, έλεγα όχι, δεν το πιστεύω, μας κάνουν πλάκα;»
Η Ισπανία που δεν ακούει
Το 2012, η κυβέρνηση Ραχόι απέρριψε το δημοσιονομικό σύμφωνο που είχε προτείνει ο πρώην πρόεδρος της Καταλονίας, Αρτούρ Μας. Η προοπτική μιας Ισπανίας που δεν ακούει τα αιτήματα και υποτιμά του πολίτες διάβρωσε την κοινωνία.
Η Τέσα Τεχάδα, κάτοικος Βαρκελώνης περιγράφει τι ζητούν όσοι ζητούν ανεξαρτησία: «Σιγά σιγά οι ταπεινώσεις πολλαπλασιάστηκαν και πολλοί τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας μόνο και μόνο για λόγους τιμής και τίποτε άλλο. Δεν έχω κάτι με την υπόλοιπη Ισπανία. Το θέμα είναι να είμαστε ανεξάρτητοι από την ισπανική κυβέρνηση».
Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Πέρε Βιλανόβα πιστεύει πως παρά το ότι οι σχέσεις μεταξύ Ισπανίας και Καταλονίας ποτέ δεν ήταν τέλειες και ότι οι πολιτικές ελίτ δεν θέλησαν να γεφυρώσουν το χάσμα, το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας γιγαντώθηκε για «συναισθηματικούς λόγους».
«Ορισμένοι οικονομολόγοι ίσως πουν ότι υπάρχει θέμα δημοσιονομικής ανισορροπίας αλλά πιστεύω ότι δεν είναι αυτός ο αποφασιστικός παράγοντας. Ο κρίσιμος παράγοντας είναι το συλλογικό συναίσθημα που έχει δημιουργήσει κλίμα το οποίο μικρή σχέση έχει με τους οικονομικούς ή νομικούς λόγους υπέρ της ανεξαρτησίας».
Κάτι νέο οικοδομείται στην Καταλονία: μια ψευδαίσθηση των υποστηρικτών του της ανεξαρτησίας;
Οικονομία, αυτοδιάθεση ή πολιτική δυσαρέσκεια είναι μεταξύ των πιο σημαντικών κινήτρων αλλά υπάρχει και η ψευδαίσθηση ότι οικοδομείται κάτι νέο που είναι μεταδοτική.
Ο Φερνάντο Ματέ Γκονζάλες, κάτοικος Βαρκελώνης προέρχεται από οικογένεια που δεν υποστήριζε ποτέ την ανεξαρτησία από την Ισπανία: «Το κλίμα είναι τέτοιο στην Καταλονία που σιγά σιγά όλοι αρχίζουν να συμμετέχουν στις συγκεντρώσεις για τη «Διάδα» (την εθνική γιορτή της Καταλονίας) κι εκεί εκφράζονται τα συναισθήματα των ανθρώπων. Αισθάνονται ότι αποτελούν τμήμα ενός λαού κι όχι ενός έθνους, αισθάνονται ότι ανήκουν σε μια ομάδα ανθρώπων με τις ίδιες απόψεις που διαδηλώνουν ειρηνικά».
Η Κριστίνα Χινέρ, μεταδίδει από τη Βαρκελώνη για το Euronews:«Παρά το ότι οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδειξαν στασιμότητα στο κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας, με ένα ποσοστό κοντά στο 50% του πληθυσμού της Καταλονίας, τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων αλλάζουν τα δεδομένα».
