در بهار گذشته درگیری های شدیدی بین شبه نظامیان ارمنی جمهوری خود خوانده قره باغ علیا (قره باغ کوهستانی یا ناگورنو قره باغ) و نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان رخ داد و باعث شد زخم کهنه مناقشات قره باغ سر باز کند. طرفین، یکدیگر را به نقض آتش بس، و از سر گیری حملات متهم می کنند والری گوریا، خبرنگار یورونیوز به روستاهای مرزی در طرفین درگیری ها و مناطق موسوم به «خط شمال» رفته و گزارشی در این باره تهیه کرده است.
در ماه آوریل گذشته نبردی که بین نیروهای مسلح جمهوری خودخوانده قره باغ علیا و ارتش آذربایجان درگرفت که آتش درگیری ای ۳۰ ساله را دوباره شعله ور کرد. سربازان ارمنی که در مرزهای قره باغ علیا هستند با وجود سن کم، جنگ را تجربه کرده اند. یکی از آنها می گوید: «ما از کشورمان دفاع می کنیم، از خانواده مان و از همه کسانی که در این سرزمین زندگی می کنند.»
منطقه قره باغ علیا در زمان اتحاد جماهیر شوری سابق ضمیمه خاک جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان بود، در حالی که بیشتر ساکنان منطقه قره باغ کوهستانی واقع در قفقاز جنوبی را ارامنه تشکیل می دهند. این منطقه در سال ۱۹۹۱ میلادی اعلام استقلال کرد.
پس از آن، و در سالهای آغازین دهه ۱۹۹۰ میان نظامیان جمهوری آذربایجان، و شبه نظامیان ارمنی این منطقه که مورد حمایت ارمنستان بودند جنگ درگرفت: نبردی خونبار منجر به مرگ ۲۵ هزار نفر شد و یک میلیون تن را آواره کرد.
در سال ۱۹۹۴ بدنبال پیروزی نیروهای نظامی ارامنه در کل قره باغ علیا بین طرفین آتش بس برقرار شد. از آن زمان، هر از گاهی، تنش بین طرفین بالا می گیرد.
در شمال منطقه ای معروف به «خط تماس»، درگیری های سنگینی در ماه آوریل امسال، رخ داد. آرامشی که پس از آن برقرار شده شکننده است. سربازان شب و روز مشغول نگهبانی هستند.
شبه نظامیان جمهوری خودخوانده قره باغ علیا از حمایت تعداد زیادی از نیروهای ارتش ارمنستان برخوردارند. یکی از آنها می گوید که آماده است هر لحظه که لازم باشد با نظامیان جمهوری آذربایجان روبرو شود.
یکی از شبه نظامیان می گوید: «از سال ۱۹۹۴، دشمن همچنان (مرتباً) آتش بس را نقض کرده است. در آوریل گذشته نیز، آنها اول حمله کردند. هیچ تضمینی هم وجود ندارد که دوباره دست به این کار نزنند. در حال حاضر ما آماده ایم و اگر به ما حمله کنند می توانیم بخوبی در مقابلشان مقاومت کنیم.»
روستای ارمنی تالیش در نزدیکی مزر، نماد جنگ سالهای ۹۰ میلادی است. این روستا که اکثریت مردم آن را ارامنه تشکیل می دهند در اثر درگیری های بهار گذشته، ویران شد. تمام ساکنان روستا، آن را تخلیه کرده اند. گفته می شود سه نفر از روستاییان که حاضر به ترک روستا نشدند در حملات جان باختند.
گاریک یکی از سکنه روستای تالیش است که از خانه و کاشانه اش آواره شده، او بقایای خانه ویران شده اش را به ما نشان می دهد و می گوید: «این خانه من بود. بیست سال زحمت کشیدم تا این خانه را بسازم. نه نفر با هم در این خانه زندگی می کردیم.»
اکنون گاریک به همراه مادر، همسر و پنج فرزندش در روستایی در نزدیکی تالیش، در مزرعه خانواده همسرش زندگی می کنند. وضع زندگی آنها بسیار دشوار است، اما آنها می ترسند که به تالیش بازگردند.
مادراو می گوید: «پسر دیگرم در جنگ اول کشته شد. به همین خاطر حقوق بازنشستگی می گرفتم. فقط یکی از پسرهایم باقی مانده، که او هم پنج فرزند دارد. چه کار باید بکنیم؟ نه خانه داریم و نه شغل. اما مجبوریم اینجا بمانیم.»
گاریک می گوید: «از زمان آغاز جنگ اول در سال ۱۹۹۲ تا امروز ما از روستایمان آواره شده ای
