گزارش تفصیلی
کشته شدن مایکل براون، نوجوان سیاهپوست آمریکایی به دست یک پلیس سفیدپوست، در تابستان امسال، شهرک فرگوسن در ایالت میسوری را با شورش های خیابانی روبرو کرد. این تظاهرات از روز سه شنبه، بیست و پنجم نوامبر و بعد از اعلام حکم بی گناهی این پلیس از سوی دادگاه رسیدگی به اتهام وی که با ۶ گلوله، این نوجوان ۱۸ ساله را به قتل رسانده، دوباره در شهرهای مختلف آمریکا از سرگرفته شده است.
اعتراض سیاهپوستان آمریکا که نزدیک به ۱۳ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، به نابرابری حقوقی و مدنی، همواره با خشونت های زیادی از سوی پلیس بویژه در برخی از ایالتها از جمله میسوری و می سی سی پی مواجه شده است.
مبارزات این قشر از مردم آمریکا که سابقه ای بیش از ۸۰ سال دارد، در زمان حیات مارتین لوترکینگ، مدافع حقوق بشر در سال ۱۹۶۴ به امضای قانون مدنی توسط لیندون جانسون، رییس جمهوری وقت آمریکا منجر شد.
با اینحال و حتی این قانون و قوانین بعد از آن نیز، بزعم سیاهپوستانی که معتقدند تحت فشار نژادپرستی در این کشور قرار دارند، نتوانسته دستیابی به حقوق برابر را برای این قشر تضمین کند.
در آن قانون که به نام جنبش حقوق مدنی معروف است، تبعیض نژادی، جنسی، رنگ و اصالت غیرقانونی شناخته شد.
بعد از ترور مارتین لوترکینگ، که همواره سیاهپوستان این کشور را به مبارزه آرام و صلح آمیز دعوت می کرد، شورشهای خیابانی گسترتش یافت و قربانیان بیشتری گرفت. اگر چه این وضعیت به مرور طی سالهای بعد از آن و با تصویب قوانین بیشتر برای بهره مندی از حقوق مدنی و اجتماعی فروکش کرد اما هر از گاهی و با قتل یک رنگین پوست در آمریکا بویژه توسط پلیس، اعتراضهای گسترده از سرگرفته می شود.
دهه های ۷۰ و ۸۰ میلادی بیشترین خشونت ها و درگیری های خیابانی را میان پلیس و معترضان سیاهپوست ثبت کرده است.
یکی از مهمترین این شورش ها، در پی ضرب و شتم رادنی کینگ، جوان سیاهپوست بوقوع پیوست. تصاویر کتک خوردن رادنی کینگ، بی دفاع و افتاده بر زمین، توسط چند پلیس سفیدپوست، خشم عمومی را برانگیخت. یکسال بعد، هیئت منصفۀ دادگاه رسیدگی به جرائم این پلیس ها که همگی سفیدپوست بودند، نظر به بی گناهی آنها داد و زدوخوردها از سرگرفته شد.
سیاهپوستان معترض آمریکا می گویند، در تمام دادگاههای رسیدگی به اتهامات ضاربان، عاملان حملات به سیاهپوستان بی گناه شناخته می شوند و این امر را نشانه ای از بی عدالتی در این کشور می دانند.
از این نمونه ها در تاریخ آمریکا کم نیست. ترایوون مارتین نیز که تنها ۱۷ سال داشت، توسط یک مامور حفظ امنیت محله که حتی پلیس هم نبود، بقتل رسید و دادگاه حکم به بی گناهی ضارب داد.
قاتل این نوجوان سیاهپوست در دادگاه در مقام دفاع از خود عنوان کرده بود که ترایوون مارتین به نظر وی، مشکوک بوده و از آنجایی که احتمال می داده این نوجوان مسلح باشد، به وی شلیک کرده است.
باراک اوباما، که نخستین رییس جمهوری سیاهپوست آمریکاست، سعی کرده است که از ورود مستقیم به این عرصه و یا جانبداری خودداری کند اما در واکنشی به قتل ترایوون مارتن، با ابراز ناراحتی از این حادثه، گفت که این نوجوان می توانست پسر خود وی باشد.
بعد از آنکه دادگاه حکم بی گناهی قاتل این نوجوان ۱۷ سالۀ سیاهپوست را صادر کرد، رییس جمهوری آمریکا در واکنش به این حکم گفت: “۳۵ سال پیش ترایوون مارتین می توانست جای من باشد. فکر می کنم بسیار مهم است که احساس جامعۀ سیاهپوستان آمریکا را بفهمیم و بدانیم که آنها از ورای تجربیات و تاریخی که هیچ تغییری نکرده است، به این وقایع نگاه می کنند. تعداد آنهایی که به جامعه آفریقایی آمریکا تعلق دارند و تجربۀ دنبال نشدن در هنگام خرید از یک فروشگاه را ندارند، از جمله خود من، خیلی کم است.”
بر اساس قانون اساسی آمریکا، سیاهپوستان از حقوق شهروندی یکسان با سفیدپوستان برخوردارند اما عدم تضمین برخورداری از این حقوق برای این تعداد از جمعیت آمریکا، یکی از علتهای تنش در میان جامعۀ سیاهپوست و سفیدپوست آمریکاست.
نژادگرایی در این کشور نسبت به ۸۰ سال پیش شاید کاهش یافته باشد اما شکل آن نیز تغییر پیدا کرده است.
