بنا بر گزارش اخیر یونسکو نیمی از ۵۷ میلیون کودکی که به آموزش دسترسی ندارند، در مناطق جنگزده زندگی می کنند. برغم درخواست جوامع بین المللی برای رسیدگی به این مشکل، همچنان مدارس بسیاری یا مورد هدفهای جنگی قرار گرفته و یا تبدیل به پناهگاه برای کسانی شده اند که ترک خانه و کاشانه کرده اند. با این شرایط دانش آموزان چگونه می توانند به مدرسه بازگردند و تحصیل کنند؟ در این برنامه جهان دانش به شرایط تحصیلی در مناطق جنگزده عراق، اوکراین و افغانستان نگاهی می اندازیم.
عراق؛ مدارسی که مأمن پناهجویان شده اند
حملات مرگبار به شمال عراق تا کنون هزاران ایزدی را که در اقلیت هستند، وادار به فرار از خانه و کاشانه خود کرده است. این ایزدی ها از دست گروه موسوم به « دولت اسلامی» گریخته اند. مدارس روستاهای کردنشین، در حال حاضر تبدیل به پناهگاهی برای این خانواده های آواره و بی خانمان شده است.
مقامات محلی در تلاشند تا دانش آموزان بتوانند تحصیل را از سرگیرند. برغم فقدان منابع و سیل روزافزون پناهجویان، فرمانداری محلی توانسته است برخی از خانواده ها را از مدارس به اردوگاههای موقت منتقل کند. به گفته صدیق شرو، مدیر آموزش فرمانداری محلی، هدف، تنها این نیست که مدارس برای کودکان کرد باز شود، بلکه تلاش می شود بیش از ۳۵ هزار فرزندان پناهجویان کرد هم در سیستم آموزشی جذب شوند. بعلت تعداد زیاد این دانش آموزان، اولویت با کسانی است که بالای ۱۳ سال سن دارند.
از سوی دیگر، دولت محلی تنها قادر به حل برخی از مشکلات است. شرایط برای کودکانی که به زبان عربی درس می خوانند، دشوارتر است، زیرا آنها به هر حال از درس ومشقشان عقب خواهند افتاد.
اوکراین؛ تلاش آموزگاران برای ادغام دانش آموزان در محیط جدید
ادغام در جامعه ای جدید، با زبانی دیگر و فرهنگی متفاوت، برای پناهجویانی که مجبور به ترک کاشانه خود شده اند مشکل است. در اوکراین برخی از معلمها برای کمک به این کودکان برای تطبیق با محیط جدید، روشهای خاصی در پیش گرفته اند.
آموزگاران شهر له ویف برای ادغام شدن و پذیرش دانش آموزان اهل کریمه، کارهای خاصی انجام می دهند. کارشناسان آموزشی و روانشناسان به کودکانی که خانواده شان مجبور به ترک خانه خود شد اند، کمک می کنند که درمدارس جدید ادغام شوند.
این دانش آموزان می گویند که اوضاع تا به حال بد نبوده است. گرچه دلتنگ زادگاه خود هستند، اما توانسته اند در مدارس جدید جای خود را پیدا کنند و از درس خواندن راضی هستند.
افغانستان؛ آموزش صلح طلبی در کلاسهای درس
بیش از سه دهه است که افغانستان بی ثباتی سیاسی و جنگهای خانمان سوز را تجربه می کند. بسیاری از جوانان دوران کودکی را در حالی پشت سر گذاشته اند که دائماً شاهد خشونت و خون ریزی بوده اند. برنامه درسی آموزش صلح در در مدارس افغانستان سعی دارد نوجوانان را به کنارگذاشتن خشونت و تهاجم، و پذیرش روحیه صلح طلبی و آرامش تشویق کند.
این درس بخشی از برنامه درسی موسوم به « کمک به کودکان افغان» است که امسال هم یکی از کاندیدهای دریافت جایزه وایز بود.
از سال ۲۰۰۳ تا کنون، ۸۵ هزار دانش آموز افغان از برنامه درسی آموزش صلح بهره برده اند. این برنامه در حال حاضر توسط ۲۷۰۰ معلم آموزش دیده در کلاسهایی که «اتاق صلح» نام دارد، برگزار می شود.
این نوع آموزش با اجرای نقش با استفاده از عروسکهای دستی انجام می شود و طی آن تلاش می شود دشمنیها به شکل مسالمت آمیز حل وفصل شود. این دانش آموزان هر آنچه را که در مدرسه یاد می گیرند در خانه و کنار خانواده هم بکار می گیرند.
