پدرو آلمودوار نزدیک به ۲۰ فیلم در کارنامه هنری خود دارد. کارگردان اسپانیایی در ۶۵ سالگی با همان شور و نگرانی های آغاز کار روبروست. وی می گوید که تازه ترین فیلمش بازگشتی به دوران جوانی اش است. آلمودوار امسال، در ششمین دوره جشنوراره فیلم لومیر در شهر لیون فرانسه جایزه «لومیر» را دریافت کرد. ماریا پینِرو، خبرنگار یورونیوز با او گفتگویی در تئاتر سلستن لیون انجام داده است.
یورونیوز: پدرو المودوار، شما مشهورترین کارگردان اسپانیا در سطح جهانی هستید و تاکنون جوایز بین المللی زیادی نصیب شما شده است. از دانشگاه هاروارد مدرک دکترای افتخاری دریافت کرده اید. شبهای افتتاح فیلمهای شما رخدادهای مهمی محسوب می شوند. خیلی از مردم می گویند که شما یکی از کارگردانانی شده اید که در ارتباط با آنها کیشی شکل گرفته است، نوعی کیش شخصیت. درباره این برچسب چه احساسی دارید؟ باعث خوشحالی تان است یا اینکه آزارتان می دهد؟
پدرو آلمودوار:
«هر جایزه ای خوشحالی زیاد به همراه دارد. مثل اینکه کسی به شما می گوید که دوستتان دارد و شما هم باید از او تشکر کنید. اما وقتی جایزه داده شد، همه چیز به وضعیت عادی باز می گردد. خوب من از همه سپاسگزارم و فکر می کنم بخت یارم بوده است. حتی در خواب هم نمی دیدم که اینگونه از من تقدیر شود.
اما حقیقت این است که وقتی می خواهید فیلم جدیدی را شروع کنید یا با واقعیت پیر شدن روبه رو شوید، این جوایز هیچ کمکی نمی کنند. همیشه باید به دنبال چالشهای جدید بود و فقط این است که به زندگی هیجان می دهد. همان هیجانی که در شروع کار داشتم، یعنی موقعی که کارگردانی و فیلم ساختن را شروع کردم و همان نگرانیها دوباره سراغم می آید. زیرا هیچگاه از پیش نمی دانید فیلم چطور از کار در خواهد آمد و هنگام ساخت فیلم چه اتفاقاتی پیش می آید.»
یورونیوز: شما بازیگر بوده اید، کارگردان بوده اید، فیلمنامه نوشتید و فیلم هم تهیه کرده اید. در نتیجه تمام جنبه های فیلم هایی را که می سازید، کنترل می کنید. از جنجالها و بحثهایی که گاهی در اینباره به وجود می آید تعجب می کنید یا عمداً اینطور عمل می کنید؟
پدرو آلمودوار:
«اینکه من عمداً بخواهم جنجال به پا کنم و بحث ایجاد کنم، خیلی درست نیست. اما می دانم که این جور حرفها به نوعی نشانه آزادی و حق کسانی است که فیلمهای مرا می بینند. از پیش نمی دانم بر سر چه چیزی جنجال به پا خواهد شد، اما چون از همان اولین فیلمی که ساختم این جنجالها پیش آمد، دیگر عادت کرده ام و شگفت زده نمی شوم. اما واقعاً به دنبال این جور جنجال ها نیستم. اگر دست خودم بود، دوست داشتم با مخاطبان همدست باشم. از کسانی که از کار من خوش شان نمی آید یا نسبت به آنها اعتراضی دارند، تنها چیزی که می خواهم این است که دستکم توضیح یا توجیهی داشته باشند. چیزی که در این نوع انتقادها دوست ندارم این است که این انتقادها تبدیل به حمله مستقیم می شوند. من آگاه هستم که چه طور فیلمسازی هستم و نمی توانم وانمود کنم که همه فیلمهای مرا دوست دارند. مردم متفاوت هستند و واکنش ها یشان هم با هم فرق دارد.»
یورونیوز: شما گفته اید که شخصیتهای زن را ترجیح می دهد و با نقش مادر می توانید در هر ژانری فیلم بسازید.
پدرو آلمودوار:
«بله به نظرم چیزی شبیه به این گفته ام.»
یورونیوز: چرا این احساس نزدیکی به زن ها را دارید؟ چه طور می توانید به این راحتی وارد دنیای آنها شوید؟
پدرو آلمودوار:
«برای فهمیدن حرفِ دل زن ها لازم نیست که دانشگاه بروید یا درس خاصی را بخوانید. باید چشم و گوش، و کمی کنجکاوی داشته باشید. اما فکر می کنم این احساس نزدیکی به دنیای زنها به این دلیل است که زنها مرا بزرگ کردند. البته مادرم بی پول بود، درست بعد از جنگ بود. هر جا که نگاه می کردید بچه ها دنبال مادرشان بودند. ما اگر هم با مادرمان نبودیم، نزد زنان همسایه بودیم.
از این رو،در قدیمی تری خاطرات دوران کودکی ام، زنان دور و بر من هستند. به یاد می آورم که به داستانهایشان گوش می کردم. تمام زندگی ام گوش دادن به داستانها آنها بود. همه جور سبک داستانی پیدا می شد: ملودرام، ترسناک، کمدی، موزیکال. زیرا همه جور اتفاقی دوروبر ما پیش می آمد، درست در برابر چشمان بچه ای چهارساله که آنجا نشسته بود. آن موقع نمی دانستم که روزی کارگردان خواهم شد، اما از تمامی رخدادهای اطرافم از آن موقع، چیزهایی در ذهنم باقی مانده است.»
یورونیوز: شما همینطور گفته اید که ساختن کمدی در باره مردان برایتان آسان نیست.
پدرو آلمودوار:
«بله حقیقت دارد. چون خودم مرد هستم. به نظرم، خندیدن یا جوک ساختن در باره شرایط خودم سختتر از همین کار درباره زنان است. با زن ها فاصله بیشتری دارم. در هر حال مردها بیشتر به نقشهای دراماتیک و جدی می خورند. زنها خیلی بیشتر رفتارهای واقعی و خودجوش از خود بروز می دهند. این نوع رفتارها برای کمدی خیلی مناسب تر است. البته ببخشید که این حرف را می زنم!»
یورونیوز: در سالهای اخیر در بین فیلمهای شما بیشتر کارهای درام و جدی دیده می شود تا کمدی. اما همه چیز با این فیلم آخر که «خیلی هیجان زده هستم» نام دارد، تغییر کرد. این فیلم به سبک فیلم های دهه ۱۹۸۰ میلادی ساخته شده است و همان حال وهوای فیلمهای اول شما را دارد. آیا شما با این فیلم می خواستید یاد آن دوره را زنده کنید؟ دلتان برای آن دوران تنگ شده است؟
پدرو آلمودوار:
«من خیلی آدمی نیستم که دلم برای چیزی تنگ بشود اما فکر می کنم آنچه از سالهای هشتاد به یاد دارم دقیق، حقیقی، وعینی است. این دوره، دوران فوران آزادی ها بود، نه فقط در سینما، بلکه در زندگی ، در خیابان، در تفریحات شبانه، در زندگی روزمره. نمی توان آن دوره را با وضعیت فعلی در اسپانیا مقایسه کنید. دهه هشتاد میلادی دورانی بود که من تجربه کسب می کردم، اولین فیلمم را ساختم : «پپی، لوسی، بوم».دهه هشتاد میلادی اولین دهه دموکراسی در اسپانیا بود: سالهای جشن گرفتن. دهه ای هیجان انگیز بود که من بیشتر از هر زمان دیگری در طول ۳۰ سال زندگی سینمایی ام
