در آفریقای جنوبی نظام آموزشی هنوز در تلاش است شکافهای را که رژیم آپارتاید به وجود آورده است، از بین ببرد. در این برنامه جهان دانش به آفریقای جنوبی رفته ایم و مشکلات پیش روی نظام آموزشی این کشور را از نزدیک دیده ایم.
نظام آموزشی دو پاره، میراث آپارتاید
نظام آموزشی در آفریقای جنوبی هنوز از میراث آپارتاید رنج می برد و دو پاره است: بخشی خاصِ ثروتمندان است و بخشی برای مردم محروم که بیشترشان را سیاه پوستان تشکیل می دهند. در واقع اغلب منابع خوب در دسترس مدارسی است که اکثریت دانش آموزانشان سفید پوست هستند.
در مناطق فقیرنشین آفریقای جنوبی مدارس شهریه نمی گیرند. در نتیجه میزان ثبت نام دانش آموزان افزایش یافته است. با اینحال کلاسهای درس برای استقبال از دانش آموزان آماده نیستند. نبود آب لوله کشی و برق، نبود کتابخانه و آزمایشگاههای کامپیوتر در بسیاری از مدارس، مشکلاتی است که دولت آفریقای جنوبی پیش رو دارد.
با آنکه دولت بیشترین درصد تولید ناخالص ملی را به آموزش اختصاص می دهد سیستم آموزشی این کشور در رتبه بندی ها در رده آخر قرار دارد. کارشناسان می گویند که فقر آموزش تنها به تفاوت ظاهری میان ساختمان مدارس محدود نمی شود، بلکه به کیفیت کار آموزگاران نیز بستگی دارد.
علاوه بر عدم مهارت آموزگاران، یکی دیگر از مشکلات به گفته خود معلمها، تعداد زیاد دانش آموزان در کلاسهای درس است و اینکه بسیاری از آنها علاقه ای به یادگیری ندارند. والدین هم در منزل نظارتی بر درس خواندن فرزندان خود ندارند. در مناطق و شهرکهای فقیر نشین هم خشونت، مواد مخدر و تجاوز جنسی به دختران شایع است.
البته تعدادی مدرسه دولتی بسیار خوب وجود دارد. اما ورود به این نوع مدارس هزینه سنگینی دارد و رقابت زیادی نیز برای ثبت نام در جریان است. خزانه دولتی، کمک هزینه های تحصیلی و کمک های مالی فردی گاهی به میدان می آید. به عنوان نمونه بنیاد موسوم به «دانش آموزان برای آینده بهتر» بنیادی است که شهریه برخی از این دانش آموزان را تأمین می کند.
با وجود ضعفهای نظام آموزشی مدارس، بسیاری از دانش آموزان حتی ازعهده آزمونهای فارغ التحصیلی هم برنمی آیند، در نتیجه نمی توانند به دانشگاه راه یابند.
شرایط تحصیلات دانشگاهی در آفریقای جنوبی
اختلاف درآمد بین ثروتمندان و فقرا در آفریقای جنوبی نسبت به سایر کشورهای جهان، تقریباً کم نظیر است. بیش از نیمی از جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می کند. دریافت مدرک از دانشگاه یکی از راههای فرار ازچرخه فقر است. اما بسیاری از دانشجویان از عهده دروس دانشگاهی بر نمی آیند و دانشگاه را رها می کنند.
اما علاوه بر فقر، عوامل دیگری نیز برای رها کردن دانشگاه وجود دارند. کیفیت پایین تحصیلات دبیرستانی یکی از موانع اصلی عدم پیشرفت دانشجویان در دانشگاه است. در آفریقای جنوبی تنها ۱۵ درصد دانش آموزان در دانشگاه ثبت نام می کنند و کمتر از یک سوم این تعداد موفق به دریافت مدرک می شوند.
ترکیب دانشجویانِ دانشگاه کیپ تاون، یکی از قدیمی ترین و بهترین دانشگاههای آفریقای جنوبی در حال تغییر است. اینک دانشجویانی از خانواده های کم درآمد توانسته اند با کمک هزینه های ملی دانشجویی یا با استفاده از کمک هزینه هایِ دانشگاهی، در اینجا تحصیل کنند.
دانشگاه کیپ تاون برای آن دسته از دانشجویان سال اول که با دروس مشکل دارند، برنامه خاصی دارد تا به آنها کمک کند بر کمبودهای تحصیلات دبیرستانی خود فائق شوند. پژوهشگران این دانشگاه می گویند برخی مشکلاتی که مانع پیشرفت دانشجویان می شود، عبارتند از ناتوانی در نوشتن، عدم آشنایی با کامپیوتر، و مشکلات ناشی عدم تسلط بر زبان انگلیسی، زیرا خیلی از دانشجویان در دوران دبیرستان بخوبی آموزش ندیده اند و تسلط کافی به زبان انگلیسی ندارند.
البته فارغ التحصیلی ازاین دانشگاه پایان سختی ها نیست. خیلی از دانشجوها پس از گرفتن مدرک باید با چالش دیگری هم روبه رو شوند: یافتن شغل به اندازه ورود به دانشگاه دشوار است.
هنرهای کلاسیک مانند رقص در چه وضعیتی هستند؟ بیشتر مردم پذیرفته اند که رقص تنها یادگیری حرکات موزون نیست. به ژوهانسبورگ رفتیم تا ببینیم آیا کودکان محروم می توانند در کنار میله استودیویِ رقص پیشرفت کنند.
گامهای موزون باله در کپرهای آفریقای جنوبی
رقصیدن در تالار باله یوبورگ، یکی از مشهورترین نهادهای هنری دنیا، برای بسیاری از رقصندگان افریقای جنوبی نقطه عطفی در زندگی محسوب می شود. در اینجا به رقصندگان بااستعداد کمک می شود تا زندگی حرفه ای خود را روی صحنه دنبال کنند.
هر ساله گروه رقص باله یوبورگ این هنر را که عمدتا مختص سفیدپوستان است، نزد ۵۰۰ نوجوانی می برد که در شهرکهای محروم زندگی می کنند.
هدف تنها آموزش رقص نیست، بلکه ترویج هنر باله است. معلمهای رقص در اینجا می گویند که این کلاسها به دانش آموزان کمک کرده است دروس عادی شان را بهتر یاد بگیرند. شمارش گامها، یادگیری آناتومی و بهداشت، آداب رفتاری و رهبری دیگران، چیزهایی است که دانش آموزان در کنار رقص می آموزند.
در سال ۲۰۱۲ میلادی، پنج نوجوانی که در مدرسه باله یوبورگ شرکت کرده بودند، به دانشگاه ملی هنر وارد شدند و چند دانش آموز دیگر هم به گروه باله جوانان ژوهانسبورگ پیوسته اند.
