Klasztor Nowodziewiczy (ros. Новодевичий монастырь) – wybudowany w 1524 roku w Moskwie, dla uczczenia zdobycia Smoleńska. We wrześniu 1610 roku hetman Stanisław Żółkiewski rozlokował w klasztorze Nowodziewiczym cztery polskie chorągwie pod dowództwem Jana Chluskiego, Jana Hreczynina, Olszańskiego i Kotowskiego.
We wrześniu 1612 roku w jego pobliżu rozegrała się bitwa, w której Jan Karol Chodkiewicz idący na odsiecz oblężonej polskiej załodze moskiewskiego Kremla poniósł taktyczną porażkę z powstańcami moskiewskimi Dmitrija Pożarskiego. W XVII wieku Zofia Romanowa, siostra cara Piotra I Wielkiego, przebudowała go, a od 1682 roku stał się on jej drugą rezydencją. W tym samym klasztorze została zamknięta, gdy Piotr I przejął władzę. Niedługo później uwięził tam również swą pierwszą żonę Jewdokiję Łopuchiną.
W 1922 roku klasztor został zamieniony w Muzeum Emancypacji Kobiet. W 1934 stał się filią Państwowego Muzeum Historycznego.
Cmentarz Nowodziewiczy (ros. Новодевичье кладбище) – moskiewski cmentarz położony przy Klasztorze Nowodziewiczym. Miejsce spoczynku wielu zasłużonych Rosjan.
Nekropolię otwarto w 1524 roku, tuż obok muru wybudowanego właśnie monastyru. Chowano tam głównie kościelnych dygnitarzy, szanowane rodziny i szlachetnie urodzonych, a także, od XIX wieku inteligencję i kupców. W 1898 roku otwarto nową część cmentarza. Przez kolejne sześć lat teren obudowano murem, zaprojektowanym przez architekta Iwana Pawłowicza Maszkowa (Иван Павлович Машков). Od 1932 roku cmentarz stał się miejscem pochówku ludzi sławnych, wybitnych i zasłużonych dla Rosji. Chowano tu także ludzi, którzy z pewnych względów nie mogli być spocząć pod murami Kremla lub w grobowcach. Jednym z nich był dyrektor moskiewskiego teatru, sprzeciwiający się decyzji bolszewików dotyczącej zburzenia Świątyni Chrystusa Zbawiciela, któremu ze względu na zasługi nie można było odmówić pochówku z honorami. Dziś spoczywają tam również żołnierze polegli podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie oraz pierwszej i drugiej wojny w Czeczenii.
